Dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, đứng đầu là Chủ tịch Hồ Chí Minh, toàn dân ta, nòng cốt là lực lượng vũ trang nhân dân đứng lên làm cuộc Cách mạng Tháng Tám năm 1945 long trời, lở đất, diễn ra ở khắp 3 miền Bắc – Trung – Nam, đập tan xiếng xích của thực dân, phong kiến, lập nên một nhà nước công – nông đầu tiên trong lịch sử nước nhà. Đã 78 mùa thu lịch sử đi qua, nhưng tầm vóc vĩ đại của Cách mạng Tháng Tám năm 1945 vẫn còn nguyên giá trị, để toàn Đảng, toàn quân, toàn dân ta vận dụng và phát huy trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
Thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám năm 1945 là mốc son chói lọi trong lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc ta ở Thế kỷ thứ 20. Thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám đưa nước ta là một nước thuộc địa nửa phong kiến đã trở thành một nước độc lập; nhân dân Việt Nam từ thân phận nô lệ đã trở thành chủ nhân của đất nước, một kỷ nguyên mới đã mở ra cho cách mạng Việt Nam - kỷ nguyên độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội.
Thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám năm 1945 thể hiện sự lãnh đạo sáng suốt, tài tình của Đảng Cộng sản Việt Nam, cả trong việc đề ra đường lối cách mạng, cũng như trong việc tổ chức thực hiện đường lối cách mạng. Trước hết, để để tập hợp khối đại đoàn kết toàn dân tộc và tập trung mũi nhọn của cách mạng vào kẻ thù chính là kẻ thù dân tộc, Đảng ta đã nhạy bén chính trị, quyết định kịp thời chuyển hướng chiến lược cách Việt Nam: Đánh thực dân, phát xít để giành độc lập dân tộc.
Thắng lợi của cuộc Cách mạng Tháng Tám thể hiện sức mạng to lớn của khối đại đoàn kết toàn dân tộc, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, mà trực tiếp là Mặt trận Việt Minh. Đó là tinh thần: Dù có phải đốt cháy cả dãy Trường Sơn cũng quyết tâm giành cho được độc lập; đem sức ta mà giải phóng cho ta.
Thắng lợi Cách mạng Tháng Tám là tiền đề hết sức quan trọng để nhân dân ta tiến hành thắng lợi cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược, tiến hành thắng lợi cuộc chiến tranh bảo vệ biên giới Tây Nam, biên giới phía Bắc, bảo vệ toàn vẹn lãnh thổ thiêng liêng của Tổ quốc và sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế.
Chủ tịch Hồ Chí Minh, Anh hùng giải phóng dân tộc, Danh nhân văn hóa thế giới đã viết về tầm vóc vĩ đại của Cách mạng Tháng Tám: “Cách mạng Tháng Tám ở Việt Nam là cuộc cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân điển hình ở một nước thuộc địa nửa phong kiến do giai cấp công nhân lãnh đạo. Thắng lợi ấy đã đưa dân tộc Việt Nam bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên độc lập tự do và chủ nghĩa xã hội. Đó là thắng lợi của đường lối giương cao ngọn cờ độc lập dân tộc, dân chủ của giai cấp công nhân, kết hợp chặt chẽ hai nhiệm vụ chống đế quốc và chống phong kiến. Đó là thắng lợi của đường lối đoàn kết toàn dân, sử dụng bạo lực cách mạng để lật đổ ách thống trị của đế quốc và phong kiến. Đó là sự tài tình, sáng tạo của Đảng trong việc tạo thời cơ, nắm vững thời cơ, khởi nghĩa giành chính quyền trong cả nước” .
Dưới lá cờ vẻ vang của Đảng, vì độc lập, tự do, vì chủ nghĩa xã hội, tiến lên giành những thắng lợi mới, Tổng Bí thư Lê Duẩn viết: “...Đảng đã vận dụng một cách sáng tạo quy luật cách mạng bạo lực và khởi nghĩa giành chính quyền. Cách mạng Tháng Tám là sự kết hợp giữa đấu tranh chính trị và đấu tranh quân sự, giữ chuẩn bị lâu dài về lực lượng chính trị và quân sự với mau lẹ chớp thời cơ, phát động quần chúng vùng dậy đánh đổ chính quyền của đế quốc, phong kiến...Trước thắng lợi vĩ đại của Liên - Xô đánh tan đạo quân Quan Đông của phát xít Nhật, buộc Nhật phải đầu hàng không điều kiện, Đảng đã kịp thời nắm lấy thời cơ có một không hai đó để phát động cao trào tổng khởi nghĩa, dựa vào lực lượng chính trị của đông đảo quần chúng ở thành thị và nông thôn kết hợp với các lực lượng vũ trang cách mạng, đập tan các cơ quan đầu não của địch ở thủ đô và các thành phố, xóa bỏ toàn bộ hệ thống cai trị của địch ở nông thôn, giành chính quyền trong phạm vi cả nước” .
Cách mạng Tháng Tám năm 1945 là một sự kiện vĩ đại, bởi chỉ trong thời gian ngắn, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Đông Dương (nay là Đảng Cộng sản Việt Nam), nhân dân Việt Nam đã đập tan được ách thống trị khéo dài hơn 80 của thực dân Pháp và phát xít Nhật, đồng thời lật nhào chế độ quân chủ chuyên chế đã tự ngự trị ngót một nghìn năm trên đất Việt Nam, lập ra một nhà nước mới, Nhà nước thực sự của dân, do dân và vì dân. Trong cuốn Cách mạng Tháng Tám, Tổng Bí thư Trường Chinh viết: “Cách mạng Tháng Tám là kết quả của 80 năm đấu tranh không ngừng của dân tộc Việt Nam chống thực dân Pháp. Nó cũng là một biến cố lịch sử vĩ đại nhất của nươc ta từ khi Quang Trung đuổi quân xâm lược Mãn Thanh (1789) đến nay” .
Thắng lợi Cách mạng Tháng Tám năm 1945 cổ vũ mạnh mẽ tinh thần đấu tranh của nhân dân các nước thuộc địa và phụ thuộc trên thế giới. Các dân tộc thuộc địa coi thành công của Cách mạng Tháng Tám là sự mở đầu cho phong trào giải phóng dân tộc trong khối thuộc địa Pháp. Còn trào lưu xã hội chủ nghĩa lại coi đó là dấu mốc quan trọng đưa Việt Nam gia nhập vào đại gia đình xã hội chủ nghĩa. Nhà sử học Na Uy Sta-in Ton-ne-sơn khẳng định: “Trong những cuộc cách mạng cộng sản, cách mạng Việt Nam nổi bật lên như một trong những cuộc cách mạng năng động nhất, gây lên nhiều sự đảo lộn nhất...Việt Nam đứng ở tuyến đầu của phong trào chống thực dân trên toàn thế giới dẫn đến sự sụp đổ của một số đế quốc ở châu Âu. Điều đó đã đẩy mạnh sự phát triển của chủ nghĩa dân tộc, biến thế giới của các vua chúa, các thuộc địa thành những nhà nước dân tộc” .
(Nguồn tư liệu: Lịch sử Việt Nam, Tập 9 (1930-1945), Nxb KHXH, H, 2017)
Cửa Biển